Sisimiut (Deens: Holsteinsborg) is een stad in het westen van Groenland, gelegen aan de kust van de Davis Strait, ongeveer 320 km (200 mijl) ten noorden van Nuuk. Het is het administratieve centrum van de gemeente Qeqqata en de op een na grootste stad van Groenland, met een bevolking van 5460 mensen in 2010.
De plaats waar de stad van vandaag ligt, werd 4.500 jaar geleden bewoond. De eerste bewoners waren de Inuit-volkeren van de Saqqaq-cultuur, de Dorset-cultuur en later de Thule-bevolking, wiens nakomelingen de meerderheid van de huidige bevolking uitmaken. Artefacten uit oude nederzettingen zijn overal in de regio te vinden, in het verleden geliefd vanwege hun overvloedige fauna, met name de zeezoogdieren, die in hun levensonderhoud voorzagen voor deze oude jagende volkeren. De moderne bevolking van Sisimiut is een mengeling van Inuit en Deense volkeren, die zich in de jaren 1720 voor het eerst in de regio vestigden onder leiding van de Deense missionaris Hans Egede.
Tegenwoordig is Sisimiut het grootste zakencentrum ten noorden van de hoofdstad Nuuk en een van de snelst groeiende steden in Groenland. Vissen is de belangrijkste industrie in Sisimiut, hoewel de stad een groeiende grondstoffenindustrie heeft. KNI en haar dochteronderneming Pilersuisoq, een door de staat gerunde magazijnketen in Groenland, hebben hun hoofdkantoor in Sisimiut. Architectonisch is Sisimiut een mix van traditionele eengezinswoningen en collectieve woningen, met flatgebouwen die in 1960 zijn gebouwd tijdens een periode van expansie in de Groenlandse steden. Sisimiut breidt nog steeds uit in het gebied ten noorden van de haven, aan de oevers van de Kangerluarsunnguaq-baai, gereserveerd voor een buitenwijk met moderne woningen die in de jaren 2010 zal worden gebouwd. Sisimiut heeft verschillende basis- en beroepsscholen die onderwijs geven aan stedelingen en kleine nederzettingen in de regio.
De stad heeft een eigen busroute en is de noordelijkste gedeeltelijk ijsvrije haven van het land, een transportbasis voor West- en Noordwest-Groenland. Bevoorradingsschepen verlaten de commerciële haven voor kleine nederzettingen in meer afgelegen gebieden van de Uummannaq- fjord, de Upernavik-archipel en naar het verre Qaanaaq in het noorden van Groenland. De luchthaven van de stad wordt bediend door Air Greenland en biedt verbindingen met andere steden aan de westkust van Groenland en via de luchthaven Kangerlussuaq naar Europa.
Plaats
Sisimiut ligt aan de westkust van Groenland, ongeveer 50 kilometer ten noorden van de poolcirkel en halverwege tussen Nuuk en Disko Bay.
De stad ligt op het puntje van het schiereiland tussen de twee fjorden van Kangerluarsuk Tulleq in het noorden en Amerloq in het zuiden. Achter de stad ligt de huisberg Nasaasaq (Kællingehætten), die op 784 meter hoogte een barrière vormt tussen de stad en de rest van het schiereiland. Kangerluarsunnguaq Bay verdeelt de stad. Er zijn ook tal van eilanden voor de stad, waarvan Qeqertarmiut de grootste is.
De stad is het eindpunt (meer frequente reisrichting) of startpunt van de Arctic Circle Trail, die bekend is in de trekkingscene en door de westkust van Groenland loopt op het breedste punt tussen Sisimiut en Kangerlussuaq .
Kaart
Geschiedenis
Tot de koloniale tijd
De oudste sporen van bewoning gaan terug tot 2500 voor Christus. BC en komen van leden van de Saqqaq-cultuur. Vervolgens werd het gebied bewoond door de Dorset-cultuur. In de 15e eeuw kwamen Europese walvisvaarders naar het gebied en dreven er handel met de nu woonachtige Inuit.
Nadat Hans Egede in 1721 zijn missiepost op Håbets Ø had gesticht, werden in 1724 pogingen ondernomen om een andere nederzetting te stichten. Dit was de plaats Nipisat 15 km ten zuiden van het huidige Sisimiut. De handelspost werd al in 1725 door Nederlandse walvisvaarders platgebrand. In 1729 werd de handelspost herbouwd en in 1731 verlaten, waarna de walvisvaarders het weer lieten afbranden. De walvisjagers gebruikten de plaats Ukiivik, 33 km ten noorden van het huidige Sisimiut, voor de ruilhandel met de Kalaallit.
18de eeuw
In 1756 stichtten Jørgen Holm en Anders Olsen de kolonie Sydbay in Ukiivik, die al snel vernoemd werd naar Niels Egede Holsteinsborg, genoemd naar Johan Ludvig von Holstein, de voorzitter van de Missionskollegiet, die verantwoordelijk was voor de Deense missie in Groenland. In 1759 stichtte Niels Egede een missieloge in Asummiut, die hij Missionens Ønske wilde noemen. Vanwege de slechte vis- en handelsmogelijkheden in Ukiivik, werd de kolonie in 1764 verplaatst naar de plaats van de huidige stad, tegenover Asummiut. In 1767 werd ook de missiedoos verplaatst naar Sisimiut en zo verenigd met de kolonie. In 1773 werd de kerk in Sisimiut gebouwd, die nog steeds overeind staat en waarvan een deel door de Groenlanders werd betaald in de vorm van walvisblubber en walviswalvis.
19e eeuw
De bevolking groeide vervolgens snel, maar in 1801 stierven ongeveer 400 mensen in een pokkenepidemie. Maar de stad herstelde zich snel en groeide gedurende de 19e eeuw.
In 1850 had de kolonie een kerk, school, missionaris appartement, twee huizen, een provisiehuis, een brouwerij, een smederij, een spekhuis en een proviandopslag.
20ste eeuw
Vanaf 1911 vormde de kolonie Holsteinsborg ook een eigen gemeente, waartoe de woonwijk Isortoq nog behoorde. Het maakte deel uit van de kiesraad van het 11e district van Zuid-Groenland.
In 1918 woonden 293 mensen in Sisimiut, waaronder acht Europeanen. Onder hen waren 24 mensen die daadwerkelijk in Isortoq woonden, dat deze winter voor korte tijd is verlaten. Onder de Groenlanders waren 19 jagers en 10 vissers. De koloniale administrateur, de handelsassistent, een rector, drie timmerlieden, drie kuipers, een wapensmid, een smid, een bakker, een schipper, een kok, een kolonist, een verpleegster en een vroedvrouw waren werkzaam in de openbare diensten, evenals de pastoor en twee in kerkdiensten Catechisten.
Naast 32 Groenlandse huizen was er in Sisimiut in 1918 een huis uit 1846 dat dienst deed voor de koloniale administrateur en assistent, een huis waarschijnlijk uit 1756 waarin de bakkerij en de timmerwerkplaats waren gehuisvest, een levensmiddelenwinkel en winkel gebouwd in 1852, een huis uit 1844 en een spekhuis met kuiperij uit 1896, een likeurfabriek uit 1853, een ziekenhuis uit 1906, een brouwerij, een smederij, een zalmhuis, een vishuis, een materiaalhuis, drie kolenloodsen, een boothuis, een gevangenis, een washuis, een kruithuis en een petroleumhuis, de kerk uit 1773, het appartement van de pastoor en de school. De pastoor leidde een catechistenschool die de opleiding verving aan het seminarium van Grønland voor catechisten in kleine woonruimtes.
Aan het begin van de 20e eeuw begon de omschakeling van walvisvangst naar visserij en visverwerking, zodat in 1924 de eerste visfabriek in Groenland in Sisimiut werd gebouwd. Zeven jaar later werd hier ook de eerste scheepswerf van het land gebouwd.
Toen Groenlanders in de jaren zestig van de kleine dorpen naar de steden begonnen te verhuizen, groeide Sisimiut uit tot de omvang die het nu is. In de loop van deze ontwikkeling kreeg het stadsbeeld steeds meer vorm door grote prefab gebouwen.
Van 1950 tot 2009 was Sisimiut de belangrijkste stad van de gemeente Sisimiut, waartoe Itilleq, Sarfannguit en, sinds 2002, Kangerlussuaq behoorden, voordat de gemeente werd samengevoegd met de gemeente Maniitsoq om Qeqqata Kommunia te vormen als onderdeel van de administratieve hervorming.
Bedrijf
In het begin domineerde de walvisjacht in Sisimiut, zoals de twee walvisbotten in het centrum van het dorp nog steeds getuigen. Sisimiut was aan het begin van de 20e eeuw de eerste plaats in Groenland met een visserij-industrie. Tegenwoordig overheerst de garnalenproductie in de stad, maar het vangen van zeehaas, kabeljauw, gestreepte zeewolf en witte en zwarte heilbot speelt ook een rol. De grootste visfabriek van het land staat nu in Sisimiut. De stad is ook het hoofdkantoor van de handelsmaatschappij KNI. Sisimiut is ook een populaire toeristische bestemming en een van de belangrijkste onderwijscentra van het land met tal van onderwijsinstellingen.
Infrastructuur en levering
Sisimiut heeft een groot havengebied, dat door middel van meerdere kades een meerlengte heeft van 1,3 km. Verder naar het oosten is er een recreatiehaven voor privéboten met acht aanlegsteigers. Voor de toekomst is er ook de mogelijkheid om een nog grotere haven te bouwen ongeveer 8 km ten noordwesten van de stad op Kangerluarsuk Tulleq. In 1998 werd Sisimiut Airport gebouwd op de plaats van de voormalige nederzetting Asummiut. Een weg verbindt Sisimiut met de luchthaven, die 3 km naar het noordwesten ligt. Over het algemeen heeft Sisimiut een uitgebreid wegennet. Na eerder te hebben overwogen een weg aan te leggen tussen Kangerlussuaq en Sisimiut, werd medio juni 2020 een contract voor de geplande aanleg getekend met het Deense bouwbedrijf Mt Højgaard. De eerste die wordt gebouwd, ligt op 21 kilometer van Kangerlussuaq.naar het Tasersuaqmeer. De weg moet bestaan uit een mengsel van grind en asfalt. Het zou de eerste zijn die twee bewoonde plaatsen in Groenland met elkaar verbindt.
Nukissiorfiit zorgt voor de stroomvoorziening via een waterkrachtcentrale en een nooddieselcentrale. Het drinkwater wordt geleverd via verschillende meren, waarvan het water wordt gezuiverd in de waterleidingwerken in het oosten van de stad. Het afval van de stad wordt gedumpt en vervolgens verbrand. Tweederde van de woningen is aangesloten op het riool. Het afvalwater wordt grotendeels in zee geloosd.
Drie Brugseni-vestigingen, één van Pisiffik, drie van Spar, één van Torrak, één van JYSK en één van Pisattat voorzien de bewoners van goederen en goederen.
Ontwikkeling
Sisimiut bestaat uit verschillende delen. Het oudste deel van de stad ligt ten zuiden van de haven. Dit is waar de Bethelkerk, gebouwd in 1775, de oudste houten kerk in Groenland is. Het en het hele gebied eromheen met talrijke koloniegebouwen tot 250 jaar oud maken nu deel uit van het Sisimiut-museum.
Woonwijken zijn te vinden ten zuiden van het historische stadscentrum, ten noordoosten ervan, in het oosten van de stad en ten westen van het historische gebied op Tømmermandsøen (Timmermanseiland). De jongste woonwijk wordt gebouwd aan de andere kant van de baai op weg naar het vliegveld en wordt de komende jaren uitgebreid met honderden woningen naar het oosten.
Er zijn kleuterscholen voor ongeveer 430 kinderen in Sisimiut. De twee basisscholen in de stad geven samen les aan zo’n 790 leerlingen. Er is ook een privéschool en een speciale school in Sisimiut. De stad is ook de thuisbasis van een gymnasium (GUX), de enige technische middelbare school in het land (THX), de Sanaartornermik Ilinniarfik (bouw- en plantschool), de Ilinniarfik (ijzer- en metaalschool) in Nuuk en die in Sisimiut De Teknikimik Ilinniarfik (KTI) bevindt zich in de grondstoffenschool. Het bijkantoor ARTEK van Danmarks Tekniske Universitet bevindt zich ook in Sisimiut. In 1962 werd Knud Rasmussens Højskole geopend in Sisimiut, de eerste universiteit van het land, die tegenwoordig een van de twee Groenlandse universiteiten is naast Sulisartut Højskoliat. Er is ook een taalschool en de Kalaallisuuliornermik Ilinniarfik, die is gescheiden van de KRH en leert het maken van het nationale kostuum. In de stad is er ook een bejaardentehuis en tal van appartementen geschikt voor ouderen.
Ten oosten van de stad ligt een groot skigebied dat een rol speelt in het toerisme van de stad. Sisimiut heeft ook het enige buitenzwembad van het land. In de stad is er ook een ontmoetingshuis, een sporthal en het culturele centrum Taseralik.
Tientallen gebouwen in Sisimiut zijn het waard om te worden bewaard of staan onder monumentenzorg.
Sport
Sisimiut is de thuisbasis van verschillende voetbalclubs. De SAK Sisimiut, opgericht in 1951, won in 1974 het Groenlandse voetbalkampioenschap. In 1968 werd S-68 Sisimiut opgericht, die zich eind jaren tachtig meerdere malen wist te plaatsen voor de finaleronde van het kampioenschap. In 2018 werd FC Asummiut Sisimiut opgericht en nam in 2019 voor het eerst deel aan het kampioenschap.
Klimaat
In Sisimiut heerst een maritiem-subpolair klimaat met een gemiddelde temperatuur van -3,8°C waardoor het vooral in de winter wat kouder is, maar ook het hele jaar door beduidend droger dan in Nuuk. Door de pooldagen en -nachten zijn de zomers rijk aan zonneschijn, terwijl ze in de winter nauwelijks opkomen.